XX. mendeko Euskararen Corpus estatistikoa
Testuingurua
Amazoniako yanomamiakDuela 40 urte inguru heldu ziren lehenengo misiolariak eta urre biltzaileak oraindik harrizko lanabesak erabiltzen dituzten komunitate honetara, Brasil eta Venezuelako mugen artean banatzen den lurraldean.
Oihaneko soilunetan daude
Etxe horietan 25 eta 400 pertsona inguruko komunitateak bizi dira. Enborrekin eta palmondo trentzatuekin eraikitzen dituzte
Familia bakoitzak bere apartamentua du erdi aldera irekia, eta bata bestearengandik biribilean su baten inguruan ezarritako hamaken bidez bereizia.
Hamakak, sutarako egurra, otarreak, kalabazak, uztaiak, geziak, lapikoak eta apaingarriak dira familiaren ondasunak. Emakumeen eta agureen ardura da inguru amankomuna garbi edukitzea.
Elikaduraren %80 nekazari produktuek osatzen dute,
Egurrak ebaki eta lurra garbitzea gizonen lana den bitartean, emakumeek lantzen dute lurra.
Bost-hamar bat urteren buruan lurrak berea emango du eta beste leku batera joan beharrean aurkitu ohi dira,
Nekazari produktuen osagarri izango diren beste elikagaiak, ehizatik, arrantzatik eta oihaneko fruitu bilketatik ateratzen dituzte.
Basafruituak eta animalia txikiak (arrak eta igelak) biltzea emakumezkoen lana da. Eztia da gehien atsegin zaien oihaneko produktuetako bat.
Ehiza elikaduraren %10 baino ez bada ere, gizonezkoen ekintzarik garrantzizkoena bezala daukate eta egunero praktikatzen dute.
Ehizarako trebetasuna oso estimatua da, eta ezinbestekoa neskalaguna aurkitzeko.
Lurra landu, uzta jaso eta fruituak biltzeaz gain, amatasuna da emakume
Hiru urtera arte, haurra amaren babesean ibiltzen da. Bost urtetik aurrera mutila aitarekin batera ehizaldietara joaten hasiko da; neskak berriz, amaren inguruan jarraituko du.
Dena dela, askotan
Zenbait gaixotasunen iturri bezala oihaneko izpiritu txarrak jotzen dituzte, ametsetan erasotzen omen dute.
Izpiritu horiei aurka egiteko txamanen laguntza eskatzen dute. Horiek
Gaur egun